Funn av 14 nye steinalderbuplassar i Øygarden
Arkeologar frå Vestland fylkeskommune har funne 14 nye steinalderbuplassar i Vikane i Øygarden kommune. Nokre av steingjenstandane er frå 10 000–6000 år f. Kr., og området er ein del av verdas eldste bevarte marint tilpassa steinaldersamfunn
– Vi har funne mange buplassar på eit relativt avgrensa område ikkje langt frå der vi gjorde funn av ytterlegare tre buplassar i fjor haust. Det tyder på at dette har vore eit viktig busetjingsområde i den eldre førhistoria vår. Truleg var nærheita til gode kyst- og sjøressursar avgjerande for kvar folk valde å busetje seg, fortel arkeolog Robert Stormark.
Det er i samband med ein områdeplan for Vikane i Øygarden kommune at arkeologar frå Vestland fylkeskommune har gjennomført arkeologisk registrering der.
Sjeldan glimt bakover i historia
Buplassane vi no har funne inneheld steingjenstandar frå eldre steinalder, som går så langt tilbake som til 10 000 år f. Kr. Blant gjenstandane er knivar i flint, ein meisel i grønstein, og eit garnsøkke som truleg er i fylitt. Gjenstandar og kulturminne frå før 1537 er automatisk freda etter kulturminnelova.
Arkeologane har også funne restmateriale, såkalla avslag, frå produksjon av steingjenstandar. Grønsteinen som meiselen er laga av finst ikkje i nærområdet, og dette råstoffet kjem truleg frå den kjende steinalderbrotstaden på Hespriholmen vest for Bømlo.
– Slike funn er viktige og interessante på fleire måtar. Dei gir oss eit sjeldan glimt inn i kvardagen til menneska som har levd her før oss. Vi får også kjennskap til ferdsleårer, og korleis folk samhandla og hadde kontakt i steinalderen. Funna av desse nye buplassane er viktige i ein større historisk samanheng, som kjelder til å få ei betre forståing av den aller eldste historia til Vestland, fortel Stormark.
Internasjonalt ansvar
Skjergarden i Noreg – som Øygarden er ein del av – og ein bit av vestkysten av Canada har den eldste strandlinja i verda og dermed verdas eldste bevarte marint tilpassa steinaldersamfunn.
– Som kystfylke i Noreg har Vestland difor eit internasjonalt ansvar når det gjeld å verne steinalderbuplassar for framtida. Tilsvarande buplassar elles i verda ligg under havnivå på grunn av ulik landheving etter istida, seier Glenn Heine Orkelbog, som er fagleiar for feltarkeologi i Vestland fylkeskommune.
Steinalderbustadane er freda etter kulturminnelova. Fylkeskommunen er no i dialog med Øygarden kommune om den vidare prosessen i saka.
– Vi skal snarleg ta stilling til om buplassane skal regulerast til bevaring, eller om dei skal frigjevast gjennom dispensasjon, seier arkeolog Ambjørg Reinsnos.
